Genel

Kauçuk Brezilya kauçuk ağacından üretilir ve günlük hayatta “lastik” olarak adlandırılır. Bütün dünyada kauçuk imalatı sonucu elde edilen kauçuk miktarı yıllık 15 milyon tonun üzerinde olup bunun üçte biri doğal kauçuktur, yani kauçuk ağacından üretilmiştir. Geriye kalan üçte ikilik bölümse sentetik kauçuk olarak bilinip petrolden elde edilen maddelerle üretimi sağlanır.

Kauçuk ağacının içinde bulunan ve kauçuk imalatı için kullanılan sıvıya lateks adı verilir. Lateksi ağaçtan çıkarmak için ağaç gövdesine V şeklinde yarıklar açılır. Lateks tanecikleri zamanla koagule olması yani pıhtılaşmasıyla kauçuk elde edilebilir. Bunun için de birkaç çeşit asit kullanılır. Formik asit ve asetik asit bu asitlere örnek gösterilebilir. Bu yol ile  elde edilmiş lateks miktarının %35’i kauçuktur.

Kauçuğu lastik formuna getirmek için kükürt gibi kimyasal maddelerle karıştırmak gerekir. Ortalama %17 oranında kükürt içeren kauçuğa lastik adı verilir. İçerisindeki kükürt oranı artarsa ebonit maddesi elde edilir. Ebonit elektriği yalıtmada kullanılır. Kauçuğu sertleştirmek vulkinizasyon yöntemiyle mümkündür. Vulkinizasyon kükürt gibi kimyasalların kauçuğa katılmasına denir. Bu yöntem yüksek sıcaklıkta kimyasallar arasındaki bağı güçlendirir.

Kauçuk Nedir

         Kauçuk günümüzde sanayide büyük ölçüde yer bulmuş, esnek, dayanıklı, işlemesi kolay ve bir çok alanda etkin rol oynayan bir maddedir. Kauçuk nedir sorusuna verilebilecek en kısa cevap “lastik”tir. Gün içerisinde kullandığımız bir çok eşya, araç, gereç kauçuk imalatı sayesinde hayatımızda yer bulabilmiştir. Örneklendirmek gerekirse; şemsiye, ayakkabı, televizyon, araba lastikleri üretiminde kauçuk sıkça kullanılır.

Kauçuk imalatı ilk Brezilya’da başlamıştır. Bu nedenle kauçuğun anavatanı Güney Amerika’dır. 19. Yüzyılın ilk yarısında yıllık kauçuk üretimi yaklaşık 30 tondu. Günümüzde bu miktar 15 milyonun üzerine kadar tırmanmıştır ve artık kauçuk ağaçları daha çok Seylan, Meksika, Brezilya ve Afrika’da yetişir.

Büyük ölçüde esnekliğe sahip olması kauçuğun başlıca özelliklerinden bir tanesidir. Islatıldığında yumşar, 180 °C’de erir. Bu sıcaklıktan sonra damıtma işlemi başlar. Damıtma sonucundan elde edilen kauçuk yağı yağa benzeyen akıcı bir sıvı olup üretilen bu madde kauçuğun çözücüsü olma özelliğine sahiptir. Kauçuk elektrik için bir iletken olmayışından dolayı izolasyon-yalıtma alanlarında sıkça kullanılır.

Kauçuk İmalatı

Kauçuk, Brezilya kauçuk ağacı özsuyundan, petrolden ya da doğalgazdan üretilen esnekliği nedeniyle hem günlük hayat hem de sanayide kullanımı çok fazla olan bir maddedir. Ağaç özsuyu yani lateksle üretilen kauçuğa doğal, petrol ürünlerinden elde edilene sentetik kauçuk adı verilir. Kauçuktan yapılan maddeler halk arasında “lastik” olarak bilinir. İlk üretildiği tarih kesin olarak bilinmese de en geç 15. Yüzyılda üretildiği düşüncesi Kristof Kolombun günlüklerinde Azteklerin lateksten yapılmış bir topla oynadığı notuyla kanıtlandırılır. Goodyear firmasının adını aldığı Charles Goodyear 1840’lı senelerde  kauçuğu hayatımıza sokmuştur.

Kauçuk kelimesinin kökeni Keçuva dilindeki “kauchuk” sözcüğüne dayanır. İngilizce, almanca gibi batılı dillerde “rubber” yani “silgi” ismiyle de karşımıza çıkar.Buna neden olarak 1744’de Avrupa’da başlangıçta yalnızca silgi olarak kullanılması gösterilir. Yine batılı dillerde bu maddeye “Hindistan Silgisi” de denir. Bunun sebebi ise Avrupa’ya ilk gelen kauçuğun Hindistan’dan gelmiş olmasıdır. “Kauchuk” kelimesinin öz anlamı “ağlayan ağaç”tır.

Kauçuğun Önemi

Günlük yaşantımızda lastik diye adlandırdığımız kauçuk hayatamızın her alanında kendine yer edinebilmiş, bununla kalmayıp bir çok alanda yardımımıza koşmuştur. Toprak veya asfalt yollarda yürürken, halısahada top oynarken ayaklarınızı koruyan ayakkabının tabanı kauçuktan yapılmıştır. Önemli bir yazı yazarken yaptığınız küçük hatayı düzeltmek için kullandığınız silgi de öyle. Musluğunuzun akıtmamasını sağlayan conta ve ocağınızın gaz kaçırmasını engelleyen conta kauçuktan yapılmıştır. Sabah işe giderken, akşam eve dönerken kullandığımız otomobil, otobüs gibi karayolu ulaşım araçlarının lastikleri yine bu maddeden üretilmiştir. İşyerlerinde, okullarda, matbaalarda, kırtasiyelerde kullanılan yazıcıların içinde bulunan size çıktıyı sunan merdane de kauçuk imalatıdır. Otobüs, kamyon gibi büyük araçlardan otomobil, motosiklet gibi küçük araçlara kadar bir çok vasıtanın yakıt ve yağ kontrolü çok sayıda kauçuk parça ile sağlanır. Bahçenizi sularken, balkonunuzu yıkarken kullandığınız hortumların ham maddesi bu üründür. Kauçuğun önemi konusunda gösterilebilecek yığınla örnek bulunabilir. Kısacası esnek, dayanıklı, kolay işlenebilir olan bu maddeyle, yani kauçukla, hayatımızın her alanında karşılaşmak mümkündür. Okulumuzda, evimizde, iş yerimizde, kullandığımız veya gördüğümüz bir çok eşya, araç ve gerecin kauçuktan üretilmesi ya da bir bölümünde kauçuk içeriyor olması muhtemeldir.

Kauçuk

Simgesi “NBR” olan nitril kauçuk genel amaçlı bir malzemedir. Pratik, hızlı, mali açıdan ekonomik olduğu için bir çok sektörün gözdesidir. Yağ ve greslere karşı oldukça dayanıklı oluşundan sızdırmazlık etkinlikleri için vazgeçilmez bir yer tutar. Ep katkılı ve glikol esaslı yağlara dayanıksız olduğu için bu alanlarda kullanılmamaktadır.

Bu malzeme -40 ile +105 °C sıcaklık aralığında kullanılır. Aralıklı çalışmalarla kullanılması durumunda dayanıklılık seviyesi 120° sıcaklık değerlerine kadar yükselir. Nitril kauçuk tipi fiyat-performans açısından sağladığı avantaj sayesinde yüksek oranda tercih edilir.

NBR, yani nitril kauçuk akrilontiril ve butaiden monomerlerinin kopoplimezasyonu yoluyla üretilir. Nitril grubundan oluşu bu tip kauçuğa polar özellik kazandırmaktadır. Bu özelliği sayesinde yağlara ve solventlere karşı dayanıklılığı en yüksek düzeydedir. Spesifik olarak aşınma dayanımı çok iyidir. Aynı yol izlenerek NBR hamuruna PVC katkısı sağlanırsa özelliklerinin arasına ozona karşı dayanıklılık da ilave olur.

Nitril Kauçuk Kullanım Alanları

Nitril kauçuk malzemesinin en yaygın kullanım alanları tartışmasız havacılık ve otomotiv sektörüdür. Sözü edilen bu nitril kauçuk kullanım alanları NBR hamurunu hem esas eleman olarak kullanır hem de bazı araçların farklı noktalarında kullanır. Özellikle yağ yapım ve benzin üretimi içerisinde kullanılmakta olan araçların bütün bölümlerinde bu hamur kullanılır. Tüm bunlardan ayrı olarak NBR; helikopter, roket ve uçakların gerek iç gerek dış malzemelerinde bir çok noktada bulunmaktadır. Nitril kauçuk kullanım alanları otomotiv ve havacılıkla sınırlı değildir. Nükleer sanayide de büyük yer tutar. NBR hamuru oldukça geniş bir sıcaklık yelpazesinde kullanımı mümkün bir malzeme oluşu sayesinde nükleer sanayide kendine yer bulabilmiştir. Aynı zamanda NBR;  ayakkabılar, pritt, uhu gibi yapıştırıcılar, elektrik ve ısı yalıtımı, sızdırmazlık ürünü olan sünger ve benzeri köpüklü malzemelerin elde edilmesi, zemin malzemesi üretimi gibi alanlarda da ham madde olarak kullanılır. NBR sağlık sektörü ve laboratuvarlarda da sıkça kullanılır. Bu alanlarda eldiven ve sterilizasyon aracı olarak faal bir role sahiptir. Sentetik olan bu kauçuk tipi doğal kauçuğa göre daha az alerjik reaksiyona yol açar.

Nitril Kauçuk

Silikon kauçuk iki ayrı halde geliştirilmiş olup teknik özellikleri oldukça benzerdir. Bunlardan biri macun silikondur. Literatürde “HCR”,  yani “High Consistency Rubber” olarak geçer. Diğeri ise sıvı silikondur. Sıvı silikon literatürde “LSR”, yani “Liquid Silicon Rubber” olarak yer alır.

Macun silikon; hidrolik pres yahut enjeksiyon kalıplama ile işlenebilir, hazır halde satışa sunulan katı silikon kauçuk tipidir. HCR içinde alimünyum trihidrat barındırır. Çapraz bağlanmış katalizörler peroksit kürleme amacıyla enjeksiyon kaplama sürecinde HCR’a ilave edilir. Kürleme sürecini kısaltmak için kullanılan en yaygın yöntem budur. Kürleme için platin katalizör kullanıldığında renkli veya şeffaf macun silikonlar elde edilebilmektedir.

Sıvı silikon; iki bileşenli çapraz bağlamayla elde edilen silikon kauçuk çeşididir. 100°C ile 140°C sıcaklık değerleri arasında iki sıvının bir araya getirilmesi yoluyla bir kalıbın içinde sıvı silikona amaçlanan her türlü şekil verilebilmektedir. İmalatı oldukça pratik ve kolaydır. Bunun başlıca iki sebebi vardır; LSR’ın akışkan ve amaçlanan şekile bürünürken hava kabarcıksız olması. Sıvı silikon renklendirilirken gerekli şartlar sağlanırsa bu özellikleri kaybetmez. İletken LSR  üzerine yalıtkan LSR kaplamak da mümkündür. LSR’ın bunu sağlayan özelliği dökümü yapılmış halde olan sıvı silikonun üzerine sıvı silikon basılabilmesi ve birinci parça ile diğer parçanın birleştiği yerden ayrılmamasıdır.

Silikon Kauçuk Özellikleri

Oldukça geniş  sıcaklık yelpazesi arasında kullanımı mümkün olan silikon kauçuk malzemesinin alt ve üst değerlerini sırasıyla -60°C ve 200°C çizer. Aralıklı çalışmalarla 250°C sıcaklık değerlerine kadar dayanıklıdır. Bu kauçuk türü yakıtlarda ve yüksek mekanik özellikler gerek kılan işlemlerde önerilmemesine karşın esneklik özelliği ve hava direnci sayesinde krank keçesi üretiminde ham madde olarak oldukça aktif rol üstlenmektedir.

Silikon kauçuk günümüze kadar gelen ve hala devam etmekte olan çalışmalarla geliştirilmiş olan esneklik, sarkmama, direnç özellikleriyle bir çok alanda kendine yer edinmeyi başarmış bir malzemedir. Böyle bir malzeme oluşu ve geniş sıcaklık değerleri arasında kullanımının mümkün oluşu nedeniyle sentetik polimerlerle kıyaslandığında daha üstündür.

LSR bir otomobilin içerisinde bulunan yaklaşık iki bin parçanın üretiminde yer alır. Buna bakarak hayatımızda ne kadar yer tuttuğunun farkına varabiliriz.

Silikon Kauçuk

Viton kauçuk bir sentetik kauçuk tipidir. Ticari ismi Flourel’dir. Isı direnci üst düzeydedir. -30 °C ile 220 °C sıcaklık değerleri arasında kullanımı mümkündür. Isı direncinin yanı sıra kimyasal direnci de oldukça hat safhadadır. Yağ, gres, yakıt, solventler, deterjanlar gibi maddelerin büyük bölümüne karşı dayanıklıdır. Gaz geçirgenliği düşüktür ve düşük basınçlı işlemlerde iyi sonuçlar verir. Viton kauçuk yüksek sıcaklığı ve yüksek sürtünmeyi gerek kılan alanlarda kullanılır. Diğer kauçuk çeşitleriyle kıyaslandığında işlenmesi oldukça zor ve bir o kadar da pahalı bir malzemedir. Özgül ağırlığı 2.7’dir. Amin, keton, eter içeren akışkan maddelere dayanıklılık gerektiren alanlarda bu ürünün kullanımı asla önerilmez. Bu sentetik kauçuk türü alev almaz. Yaygın olarak yeşil, siyah, kırmızı veya kahverengi renklerinde üretilir.

Karpar Farkıyla Viton Kauçuk

Karpar için ürün kalitesinden önemli tek bir şey varsa o da müşteri memnuniyetidir. Dürüstlüğü, üstün çalışma performansı ve kalitesiyle KARPAR onunla çalışmış olan her üretici ve tüketicinin güvenini kısa sürede kazanmıştır. Türkiye genelinde viton kauçuk üretiminde sınıfının lideri olan KARPAR uzun yıllardır profesyonel personelleriyle bu alanda hizmet vermektedir. Ürün yelpazesi sadece viton kauçuk ile sınırlı değildir. Ayrıca silikon, nitril gibi diğer kauçuk türlerini de üretmektedir. En üst düzey kalitede olan hammmadeyle, özenle ürettiği contalar, kaplin lastikleri, kauçuk körükler, gergi lastikleri, vantuz lastikleri ve vana ventil lastikleri gibi ürünler bir çok kurum tarafından oldukça fazla rağbet görmektedir.Firma geniş ürün yelpazesi sayesinde motorlu araç, tekstil ve inşaat sektörleri için de çok önemli bir isimdir.KARPAR kauçuk parça imalatında ihtiyaç duyulmakta olan vulkinizasyon kalıplarının, araç gereçlerinin tasarlanmasını ve üretilmesini kendisi gerçekleştirmektedir. Alanında müşteri memnuniyeti çıtasını yüzde yüze kadar yükseltmeyi başarmış olan, ülke içindeki  nadir firmalardan biridir. Referansları www.karpar.com.tr adresinde ayrıntılı bir şekilde listelenmiş bulunmaktadır. Referans listesinde sadece şirketlerin değil kurumların, bakanlıkların ve belediyelerin de mevcut olması ne denli güvenilir ve profesyonel bir firma olduğunu kanıtlar niteliktedir. 11 Kasım 1987’den beri “kauçuk esaslı ürünler” imal etmekte olan firma istenildiği üzere farklı ölçü ve özellikte çeşitli alternatifler üretip satmaktadır.

Viton Kauçuk